سامانه آموزش نقاشی رنگ هنر

در این مطلب می توانید مقدمه کتاب طراحی چهره عبدالله علیخانی را مطالعه نمایید. احتمالا با مجموعه کتاب های نور و سایه در طراحی چهره این طراح خوب آشنا هستید و تصاویر طراحی آن با تکنیکی روان و جذاب، شما را جذب خود کرده است. به شما خواندن پیشگفتار کتاب طراحی چهره عبدالله علیخانی را توصیه می کنیم. نکات ارزشمند و تکنیکی این متن به قلم علیخانی، قطعا برایتان بسیار مفید خواهد بود.

در طول سال هايى كه نقاشى مى كنم، بسيارى از موضوعات نقاشى را به صورت عملى تجربه كرده ام. اين تجربه اندوزى در زمان هايى كه صرف چهره سازى مى شد از لذتى مضاعف برخوردار بود. دليل آن هم به جز تنوع ظاهرى اشخاص، احساس و عواطفى بود كه به صورت واضح در چهره ى آن ها متجلى مى شد. من شيفته ى اين هيجانات بودم و در طى مدتى كه در حال طراحى بودم شوقى وصف ناپذير سراسر وجودم را فرا مى گرفت. كارهايى هم كه در پايان احساس رضايت مندى در من ايجاد مى كرد، به واسطه ى همين ارتباط حسى بود كه با موضوع برقرار مى شد. تلاش من در انجام اين موضوعات بهانه اى شد تا ضمن مطالعه ى آثار بزرگان، به شيوه هايى شخصى دست يابم.
  بايد توجه داشت براى خلق يك اثر هنرى، به ابزارى حرفه اى احتياج داريد. خوشبختانه در روشى كه من توضيح مى دهم از ابزارهاى ساده و كم خرج مانند گچ پاستال محدود به دو رنگ سياه و سفيد ترجيحاً با مارك تجارى رامبراند، كاغذ يا مقواى فابريانو در گراماژ مختلف، و پاك كن پلاستيكى نرم كه بتواند سفيدهاى كاغذ را بيرون بكشد استفاده شده كه در بازار داخلى نيز به راحتى قابل دسترسى است. انتخاب هوشمندانه ى كاغذ با بافت مناسبِ موضوع مى تواند مقدمه اى براى يك شروع حرفه اى باشد. به عنوان مثال، بافت درشت كاغذ براى چهره ى كودكى با پوست لطيف و صاف نمى تواند سرانجامى خوشايند داشته باشد اما با تغيير موضوع نقاشى به چهره ى پيرمردى كه احتمالاً ته ريشى هم دارد، در همان ابتداى كار احساس متفاوتى خواهيد داشت. من همواره از اين انتخاب حداكثر استفاده را براى جلوگيرى از اضافه كارى و رسيدن به نتيجه ى مطلوب برده ام.
  در شروع كار سعى مى كنم اعضاى چهره از جمله چشم، بينى و لب را در جاى صحيح خود به صورتى كم رنگ مشخص كنم. در اين مرحله نگران شباهت هاى ظاهرى چهره نيستم چرا كه با جاى گذارى صحيح آن ها خواه ناخواه در مسيرى كه به اين امر ختم مى شود، قرار خواهم گرفت.
قبل از اينكه بخواهم وارد جزئيات شوم، دغدغه ى بعدى ام ايجاد سايه ها و نيم سايه هاى كلى چهره است. در عين حال از زمينه ى كاغذ براى نشان دادن روشنى ها بدون استفاده از رنگ بهره مى گيرم. با پرداختن به مشخصه هاى اصلى چهره از جمله لب هاى نازك يا كلفت، ابروهاى قيطانى يا پرپشت و چشمان كشيده يا ريز و ديگر موارد، ويژگى هاى هر چهره را بيرون مى كشم و رسيدن به شباهت ظاهرى را تضمين مى كنم. در ساخت و ساز چهره ى مردان به ويژه افراد مسن دستم بازتر است زيرا به بهانه ى نشان دادن چين و چروك هاى اضافى صورت و شكست هاى احتمالى چهره كه به دليل افتادگى عضلات روى هم ايجاد شده، مى توانم از خطوط بيشترى استفاده كنم. اين خطوط هيجان بيشترى به اثر مى دهد و تصوير را از حالت يك مجسمه ى يخ زده خارج مى كند. پس از اطمينان از جايگيرى صحيح سايه ها و نور ها، براى مدت زمان كوتاهى از ادامه ى كار صرف نظر مى كنم. اين برخورد با كار، بيشتر شخصى است تا علمى. بنابراين تأكيدى در انجام اين مرحله ندارم. اين توقف كه مدت آن زياد طولانى نيست باعث مى شود در مراجعت به اثر، به اشكالات احتمالى طراحى پى ببرم و با شوقى مضاعف به جزئيات نه چندان زمان بر ولى حساس كه متضمن دست يافتن به شباهت هاى ظاهرى است، بپردازم. در لابه لاى اين شبيه سازى، سايه هايى را كه لازم است تقويت شوند، تيره تر مى كنم. با اين كار بدون اينكه به روشنى هاى زمينه ى كاغذ دست زده باشم، آن ها را تشديد كرده ام. بعد از اين مرحله، با به كارگيرى لكه هاى سفيد كه بيانگر تابش نور بر روى چهره است، كمك شايانى به ايجاد حجم هاى واقعى چهره مى كنم. همنشينى اين نور ها با سايه ها باعث مى شود ارزش هاى واقعى خود را بازيابند و با ايجاد كنتراست، احساسى عميق را به مخاطب انتقال دهند.
  هم زمان با انجام اين مراحل، به پس زمينه ى كار كه نقش اساسى در جدا شدن تصوير از سطح كاغذ دارد، مى پردازم. اين بخش از كار همواره برايم جذاب و هيجان انگيز است چرا كه پيش بينى خاصى از نتيجه ى اجراى آن ندارم. تجربيات عملى من در طول اين سال ها نقش اصلى براى گذر از اين مرحله را ايفا مى كند. در اجراى اين مرحله علاوه بر رنگ سفيد، از پاك كن با برش هاى متفاوت استفاده مى كنم. اين بخش از اجرا مى تواند ضمن ايجاد عمق در فضاى تصوير، آن را برجسته كند و عاملى اساسى در دور شدن از حس عكس گونه ى چهره داشته باشد. در ايجاد بافت هاى نرم، از مالش انگشتان دست و در مواردى خاص از دستمال كاغذى نرم كمك مى گيرم. اين عمل نه تنها در پس زمينه، بلكه در نقاط مختلف چهره بر اساس نياز انجام مى شود. خط هاى آزاد را كه در حين انجام مراحل مختلف كار ايجاد شده اند، چنانچه احساس كنم مزاحم هستند. با انگشت محو يا پاك مى كنم و در نقاطى كه كمبود آن احساس شود، از نوك پاستل گچى براى ايجاد آن استفاده مى كنم. تأكيد مى كنم كه اين خطوط، بيانگر احساس روانكاوانه اى است كه هنرمند مى تواند نسبت به سوژه از خود نشان دهد. لذا در ارائه ى آن از حداكثر احساس خود استفاده مى كنم. خط هاى كليشه اى و بى روح مى تواند قدرت ساخت و ساز شما را تحت الشعاع قرار دهد و از بار عاطفى اثر بكاهد. با دور و نزديك شدن از طراحى، كه به دفعات در حين انجام مراحل تكميلى كار انجام مى دهم، مى توانم اشكالات را بهتر تشخيص دهم و آن ها را به حداقل برسانم و آخرين گام ها را براى رسيدن به يك نتيجه ى ايده آل بردارم. اكنون كار به اتمام رسيده و براى اثبات حالت هاى سايه روشن، از فيكساتيو مخصوص اين تكنيك استفاده مى كنم. اين كار را از فاصله ى تقريبا دور و به دفعات انجام مى دهم تا پوشش مناسبى براى حفظ حالت هايى كه به صورت پودر روى كاغذ نشسته اند، ايجاد كرده باشم. ديدن كار پس از انجام كامل اين مراحل، شيرين ترين لحظات زندگى ام را رقم مى زند. اميدوارم با ارائه ى تجربيات شخصى ام شما نيز روزى بتوانيد اين احساس لذت بخش را تجربه كنيد.

عبدالله عليخانى
پاييز ٨٨