سامانه آموزش نقاشی رنگ هنر

در بخش زیر یکی از آثار مهم یوهانس فرمیر یا ورمیر ( Johannes Vermeer ) را با عنوان " هنر نقاشی ¹ " مورد نقد و بررسی قرار می دهیم. این نقاشی توسط این هنرمند برجسته ی هلندی در حدود سال‌های 1666 تا 1668 میلادی، با تکنیک رنگ روغن روی بوم و در ابعاد 100 در 120 سانتی متر خلق شده است. تابلوی ارزشمند هنر نقاشی یوهانس ورمیر امروزه در موزۀ تاریخ هنرِ وین اتریش نگهداری می شود.

 تابلوی هنر نقاشی اثر یوهانس فرمیر

 مفهوم واقعیت در این اثر چنان عمیق است که بیننده در نگاه اول فکر می‌کند این تصویر، عکس دقیقی از کارگاه یک نقاش قرن هفدهم است؛ از پرده‌های سنگینی که در پیش‌زمینه و جلوی تصویر دیده می‌شوند تا نقشۀ چین‌وچروک‌خوردۀ روی دیوار و لوستر پر زرق و برقی که بالای آن است. رنگ‌ها و ترکیب‌هایی که در این تابلوی نقاشی دیده می‌شوند، چنین به نظر می‌رسانند که همه‌چیز به‌طرز ظریف و زیبایی غرق در نور شده ‌است؛ نوری که از پنجرۀ سمت چپ به درون می‌تابد و در این تصویر دیده نمی‌شود.
این تابلو صحنۀ کار یک نقاش را به‌صراحت نشان نمی‌دهد، بلکه تمرکز و هدف این اثر بیشتر پیرامون موضوع ستایش و تمجید از هنرِ نقاشی کردن است. اصلی‌ترین سر نخ برای اثبات این موضوع در لباس‌های نقاش نهفته است. اینها لباس‌های کار یک نقاش نیستند، بلکه لباس‌هایی عجیب و غریب و از مد افتاده در زمان خود تلقی می‌شوند. لباس مدل هم نمایانگر یکی از اساطیر یونان به نام کِلیو²  است. کلیو الهۀ تاریخ است. همچنین شیپوری که مدل در دستش نگه داشته، بیانگر شهرت و بلندآوازگی نقاش است.
برخلاف انتظار، هنوز فرمیر مشهور نشده بود و آثار او بسیار اندک بود. (تنها 35 تابلوی نقاشی از او به‌جا مانده بود.) از آنجایی که آثار او به آثار دیگر نقاشان هلندی شباهت داشت، به‌سادگی در میان انبوهی از آثار نقاشان هم‌عصرش گم شدند. گاهی تابلوهایش مورد تحسین قرار می‌گرفت، در حالی که منتقدان می‌پنداشتند این تابلوها متعلق به هنرمندان دیگر است. در حدود سال 1860 میلادی بود که آثار فرمیر کشف شد. در حقیقت این کشفِ دوباره را مدیون یک نویسنده و هنرشناس ماهر فرانسوی به‌نام تئوفیل توره³ هستیم. او کسی بود که دو سوم آثار فرمیر را که امروزه در میان همگان شناخته‌شده است، در زمان خود شناسایی کرد.

دارایی شخصی

تابلوی هنرِ نقاشی از اهمیت خاصی نزد ورمیر برخوردار بوده است. او این تابلو را برای اثبات مهارتش در هنر خلق کرده است. زمانی که فرمیر فوت کرد، این تابلو جزء اموال شخصی‌اش بود. بعد از مرگ او، تلاش‌های همسرش برای نگهداری از این تابلو با شکست مواجه شد. در نهایت او برای پرداخت بدهی‌های خود مجبور به فروش این اثر ارزشمند شد. معلوم نیست که تابلوی هنر نقاشی در طول قرن هجدهم در کجا و در چه مکانی نگهداری می‌شد، اما در سال 1813 میلادی توسط یک اشراف‌زادۀ اتریشی به نام کُنت چرنین⁴ خریداری شد. در این زمان تصور می‌شد که این نقاشی متعلق به پیتر دو هوخ⁵ یکی از هم‌عصران فرمیر در هلند است. این نقاشی سال‌ها در تملک خانوادۀ چِرنین باقی ماند تا اینکه در سال 1940 میلادی توسط آدولف هیتلر برای کلکسیون شخصی‌اش خریداری شد. در آن زمان بود که این نقاشی به عنوان یکی از شاهکارهای بی‌نظیر یوهانس ورمیر مورد تصدیق قرار گرفت. بعد از اتمام جنگ، خانوادۀ چرنین مدعی این موضوع شد که این تابلو به‌زور فروخته شده و باید به آنها بازگردانده شود، اما در نهایت در سال 1946 میلادی به تملک دولت اتریش درآمد.

یوهانس فرمیر

چهره یوهانس فرمیر

اکنون ما ورمیر 1632-1675 (به هلندی: فرمیر) را یکی از چهره‌های محبوب در دنیای هنر می‌دانیم، اما او تأثیر بسیار کمی را در زمان حیاتش از خود به‌جا گذاشت و تقریباً تا دو قرن بعد از مرگش کاملاً فراموش شده بود. تا جایی که می‌دانیم، فرمیر تمام زندگی‌اش را در شهر دِلفت⁶  به سر برد. در آن زمان، شهر دلفت چهارمین شهر بزرگ و یکی از مراکز باشکوه تجارت و فرهنگ در کشور هلند به حساب می‌آمد. با وجود آنکه ورمیر در بین هنرمندان هم‌دوره و هم‌رتبۀ خودش چهرۀ قابل احترامی به حساب می‌آمد و همچنین برای دو بار به عنوان مدیر انجمن نقاشان انتخاب شده بود، اما شواهد باقی‌مانده از زندگی حرفه‌ای و کاری او بسیار اندک است. فرمیر علاوه بر نقاشی به خریدوفروش آثار هنری نیز می‌پرداخت. او خانوادۀ بزرگی داشت و در تأمین هزینه‌های زندگی با مشکل مواجه بود. بعد از شروع جنگ علیه انگلستان و فرانسه و رکودی که به دنبال آن در بازارِ هنر هلند اتفاق افتاد، مشکلات مالی‌اش چندین برابر شد. یوهانس ورمیر در زمان مرگش تنها 43 سال داشت و همسرش را با یازده بچه و بدهی‌های سنگین تنها گذاشت. «این اثر از حیث داشتن یک مقیاس باشکوه و شخصیت نمادینی که به نمایش گذاشته است، از بقیه آثار فرمیر جدا به چشم می‌آید» آرتور ک. ویلاک⁷

الهه تاریخ

الهه تاریخ

لباس‌های دختری که در این تابلو، مدل فرمیر شده و همچنین اشیایی که در دست اوست، موجب شده است تا هنرشناسان او را با کِلیو، الهۀ تاریخ که سرچشمۀ نبوغ هنری در نظر گرفته می‌شود همانند بدانند. تاجی که از گیاه برگِ بو بر سر دارد، مظهر افتخار و شکوهمندی است. ترومپت یا شیپوری که در دست اوست، دلالت بر شهرت و بلندآوازگی دارد. کتاب نیز به شواهد تاریخی اشاره می‌کند. تمامی این مشخصه‌ها به وصف کلیو در کتاب تندیس‌سنجی نوشتۀ سزار ریپا⁸  اشاره می‌کند. (این کتاب راهنمایی برای بررسی معنی آثار هنری بصری از راه فراکافت(آنالیز) موضوع و نماد و غیره است.) جالب است بدانید که بسیاری از هنرمندان قرن هفدهم از این کتاب تأثیر پذیرفتند. ترجمۀ این کتاب به زبان هلندی در سال 1644 میلادی چاپ شد و احتمالاً فرمیر یک نسخه از آن را داشته است.

نقاش

نقاش

تصویر نقاش در تابلوی نقاشی اغلب به عنوان خودنگارۀ نقاش توصیف می‌شود. در این تابلو، نقاش به پشت نشسته است؛ بنابراین نمی‌توانیم با قاطعیت بگوییم که این تصویرِ خود فرمیر است. علاوه بر این موضوع، هیچ پرترۀ واقعی و معتبری از او در دست نداریم. با این وجود، تصویر نقاش در این تابلو شیوۀ کار شخصی نقاش را نشان می‌دهد. او ترجیح می‌داد هنگام کار کردن به جای اینکه بایستد، بر روی سه‌پایه‌اش بنشیند و از چوبدستی نقاشی‌اش استفاده کند.

پرده ها

پرده ها

هنرمندان هلندی اغلب از پرده‌های سنگین که به‌طور کامل کشیده نشده‌اند به عنوان یک عنصر در یک سمت یا هر دو سمت تابلوی نقاشی خود بهره می‌گرفتند. ورمیر نیز از کاربرد این فن در نقاشی‌های خود بی‌بهره نبوده است. این  اِلِمان، حس صمیمیت را در بیننده ایجاد می‌کند. در واقع این پرده‌ها کنار زده شده‌اند تا بیننده بتواند نگاهی اجمالی به دنیای خصوصی هنرمند بیندازد. همچنین این نوع پرده، این فرصت را به نقاش می‌دهد تا مهارت و خبرگی خود را در به تصویر کشیدن پارچه و بافت‌های مشکل و پیچیده به همگان نشان دهد. در این مورد، هیچ‌کس به اندازۀ یوهانس فرمیر مهارت نداشت. او خیلی خوب می‌توانست حس سنگینی، ناهمواری و زمخت بودن پارچه را به بیننده منتقل کند.

ماسک

ماسک

درست بر روی میز و جلوی دختر که به عنوان کِلیو ژست گرفته است، یک ماسک گچی قرار دارد. اگرچه این ماسک می‌تواند به عنوان یکی از وسایل صحنه تفسیر شود، اما یک ماسک می‌تواند معانی متفاوتی داشته باشد و موضوعات مختلفی را برای بیننده تداعی کند. یک ماسک قطعاً می‌تواند بیانگر تقلید باشد. سزار ریپا در کتاب تندیس‌شناسی می‌گوید یک هنرمند می‌تواند از ماسک برای شخصیت دادن به نقاشی خود بهره ببرد.

کف شطرنجی

کف شطرنجی

جالب است بدانید که دقیقاً همین نوع کف‌پوش‌ شطرنجی در دیگر نقاشی‌های فرمیر نیز وجود دارد. احتمالاً کف‌پوش‌ خانۀ خودش نیز به همین شکل بوده است و او از آن به عنوان الگو در نقاشی‌هایش استفاده کرده است. این الگو به ایجاد عمق در نقاشی کمک می‌کند. تقریباً بر روی دوازده تابلوی ورمیر جای سوزن ته‌گرد (که معمولاً فقط با اشعۀ ایکس قابل مشاهده است) در قسمت نقطۀ گریزنمای پرسپکتیو وجود دارد. این موضوع بیانگر این است که این نقاش هلندی بندی را از نقطۀ گریز در امتداد بوم خود می‌کشیده است تا طرح کف زمین را دقیق و بدون خطا بکشد.

نقشه روی دیوار

نقشه روی دیوار

تحلیلگران آثار هنری تشخیص داده‌اند که نقشۀ روی دیوار باید در سال 1636 میلادی چاپ شده باشد. این نقشه می‌تواند کنایه‌ای میهن‌دوستانه به تاریخِ کشور فرمیر یعنی جمهوری هلند باشد. قسمتی از هلند که تحت سلطۀ اسپانیایی‌ها بود (بلژیک امروزی) در سمت چپ نقشه دیده می‌شود. در سال 1609 میلادی، جمهوری هلند موفق شد تا استقلال خود را از حکومت اسپانیا پس بگیرد، اما اسپانیا این امر را تا سال 1648 میلادی به رسمیت نشناخت و در واقع تمامی نواحی جنوب کشور هلند، کل قرن هفدهم تحت سلطۀ اسپانیا بود.

مترجم: شادی ترابی ساریجالو

_{منبع مورد استفاده: برگرفته از کتاب نقاشی های بزرگ، انتشارات دی کِی⁹}

1. _{The art of painting by Johannes Vermeer}
2. _Clio
3. _{Theophile Thore}
4. _{Count Czernin}
5. _{Pieter de Hooch}
6. _Delft
7. _{Arthur K. Wheelock JR}
8. _{Iconologia by Cesare Ripa}
9. _{Great Paintings, DK Publishing}

طراحی پایه طراحی چهره طراحی منظره طراحی حیوانات طراحی فیگور آموزش اسکیس

نقاشی مدادرنگی نقاشی رنگ روغن پایه نقاشی رنگ روغن چهره نقاشی آبرنگ

رنگ شناسی سبک شناسی نقاشی نقد آثار نقاشی NFT (کریپتوآرت)