سامانه آموزش نقاشی رنگ هنر

برای برخی افراد، طراحی سیاه قلم و طراحی با مداد گرافیتی یکسان نیستند. در گذشته این واژه به طور کل برای اشاره به نقاشی های سیاه و سفید (زغالی، مدادی و مرکب) به کار برده می شد اما امروزه وقتی صحبت از آموزش سیاه قلم می کنیم، عموما منظور ما استفاده از تکنیک زغال، مداد کنته و مداد کربنی است. این متریال ها تیرگی شدیدتری نسبت به مداد گرافیتی ایجاد می کنند. در نتیجه به آثار انجام شده توسط آن ها، سیاه قلم گفته می شود. با توجه به اینکه معمولا برای اجرای این تکنیک از انواع قلم موی نقاشی، به صورت گام به گام و با صرف زمان زیاد استفاده شده و نتیجه نهایی یک اثر اجراییست، از آن به عنوان نقاشی سیاه قلم نیز یاد می شود. شیوه انجام این تکنیک معمولا به صورت فوتورئال و هایپررئال است و بر خلاف طراحی از مدل زنده، با روش جزء به کل انجام می شود. بطوریکه هنرمند معمولا یک عکس با کیفیت از چهره یک شخص را انتخاب کرده و با مهارت و ریزبینی تمام، آن را بازسازی می کند. بنابراین معمولا در این شیوه هنرمند، ایده خاصی به اثر نیفزوده و بر مهارت اجرا تمرکز دارد. از این رو گاهی مورد سرزنش فضای آکادمیک قرار می گیرد. هرچند وجود خلاقیت در هنر یک ارزش است اما ممکن است ملاک و هدف همه افراد نیز نباشد. از طرفی یادگیری این تکنیک، قدرت تمرکز و مهارت اجرای هنرمند را بسیار افزایش می دهد. باید در نظر داشت که بسیاری از آثاری که امروزه در جامعه آکادمیک انجام شده و از سوی گالری ها مورد استقبال قرار می گیرند، با شیوه هایی نزدیک به سیاه قلم(فوتورئال) اجرا می شوند و ماهیت خلاقانه آن ها، در نهایت محدود به ترکیب کلاژگونه چند عکس یا فضاست. برای مشاهده توضیحات بیشتر در این باره و حواشی آن، مطلب سیاه قلم را مطالعه کنید.

▲ یک سیاه قلم چهره از Dirk Dzimirsky

وسایل مورد نیاز

▲ ابزار و وسایل مورد نیاز سیاه قلم شامل انواع قلم مو ، پاکن و مداد کنته

امروزه ابزارها و وسایل مورد نیاز برای آموزش سیاه قلم بسیار گسترده هستند. همانطور که اشاره کردم در این تکنیک به صورت پایه از انواع زغال و مداد کنته استفاده می شود. زغال طراحی طبیعی و فشرده برای کاربرست لطیف روی مقوا به صورت پودر شده استفاده می شود. پودر روشن را در چهره معمولا بر روی نقاط روشن تر مانند پوست، و پودر تیره یا همان دوده را برای نقاط تیره تر مانند پس زمینه، موها و اجزای صورت به کار می بریم. از انواع مداد کنته نرم و سخت نیز برای ترسیم خطوط یا جزئیات بیشتر استفاده می کنیم. قلم موها در انواع زبر و نیمه زبر، و در اندازه های ریز تا درشت برای این منظور کاربرد دارند. انواع پاکن های برقی، مونوزیرو و پاکن مدادی نیز برای ایجاد نور و بافت در میان وسایل سیاه قلم استفاده می شوند.

مقوای سیاه قلم

نقاشی سیاه قلم روی مقوای 200 گرم به بالا اجرا می شود. بسیاری آن را بر روی مقوای فابریانوی 220 گرم (مقوا الر) کار می کنند. برخی نیز از انواع مقواهای دیگر با بافت ریز مانند کالر و اِیربِراش استفاده می کنند. من شخصا بافت های ریزتر از این مارک ها را توصیه می کنم. استفاده از مقواهایی با بافت درشت جدا از اینکه زمان اجرا را بالا می برد، از لطافت نقاشی کم می کند. در بخش زیر دو طراحی چهره سیاه قلم از هنرجویانی که علاقمند به تجربه این تکنیک فوتورئال بوده اند را مشاهده می کنید:

این هنرجویان قبلا به قدر کافی آموزش طراحی چهره با مداد را با من گذرانده اند و توانایی کافی برای ترسیم طرح خطی اولیه را داشته اند. هرچند معمولا طرح اولیه در این تکنیک را با استفاده از دستگاه اوپک یا میز نور کپی می کنند، ولی من معمولا هنرجویان را تشویق می کنم تا بر توانایی های چشمی خود در طراحی اولیه اتکا کنند. همچنین پس از گذراندن آموزش های مقدماتی، از آن ها می خواهم تا برای این منظور خودشان عکاسی کنند یا مانند نمونه زیر، ترکیب خلاقانه و ذهنی فیگور و فضا را با این روش انجام دهند.

▲ یک نقاشی سیاه قلم با ترکیب خلاقانه فیگور و فضا توسط یکی از هنرجویان من

ترسیم چهره، مهمترین و پرکاربردترین موضوع در آموزش سیاه قلم است. همچنین پیش از آن بهتر است هنرجو توانایی و تسلط کافی درباره طراحی پایه، آناتومی اجزای صورت، جمجمه و تناسبات سر را داشته باشد. از این بابت من توصیه می کنم که پیش از شروع این تکنیک، دست کم با استفاده از آموزش های غیر حضوری و بسیار موثر در سامانه رنگ هنر، تجربه کافی را کسب کرده باشید. در این بخش نیز، تصاویر گام به گام طراحی چهره با استفاده از مداد طراحی و زغال را برای درک بهتر روش انجام این موضوع، در اختیار شما قرار داده ایم.

پیش از این، در یکی از مطالب آموزشی در سامانه رنگ هنر، به نام نکات طراحی چهره ساده ، به بیان مواردی درباره تناسبات و نورپردازی چهره پرداختیم. حالا در ادامه نکات تصویری در این زمینه را مشاهده کنید. برخی از این کارها ، به روش آموزش گام به گام طراحی سیاه قلم و برخی نیز با مداد گرافیتی هستند. می توانید ضمن لذت بردن از تماشای این تصاویر، به مراحل گام به گام انجام این طراحی های چهره دقت کنید و از آن ها بیاموزید. همچنین با کلیک روی هر یک، آن ها را در ابعاد بزرگتر مشاهده کنید.

▲ مراحل گام به گام نقاشی درک جیمیرسکی

طراحی چهره با زغال طبیعی

💎 در این طراحی از چهره زن با استفاده از لکه ها، ابتدا یک فرم شبح وار و کلی از سر ترسیم شده و پس از آن جزئیات  و بافت صورت گام به گام اضافه می شود.

کاربرد پن پاستل و مداد کنته

💎 در این کار ابتدا سطوح کلی با صرف نظر از جزئیات کار می شود. پس از آن جزئیات و تیرگی های بیشتر چهره گام به گام به آن افزوده می شود.

استفاده از زغال

💎 در این آموزش گام به گام ابتدا تمام صفحه کاغذ با زغال طراحی پوشیده شده و پس از آن با استفاده از مداد کنته و پاکن خمیری نور و سایه ها ایجاد می شود.

طراحی چهره نیمرخ

💎 در طراحی صورت از نیمرخ، فرم کلی آناتومی سر و جمجمه با خطوط کمرنگ کشیده می شود. پس از آن با استفاده از خاکستری های ملایم، طراحی کامل می شود.

صورت از تمام رخ

💎 در این شیوه یک ساختار کلی اولیه با پهنای زغال ایجاد شده تا حس فرورفتگی و برجستگی شکل بگیرد و پس از آن جزئیات با مداد کنته اضافه می شود.

طراحی چهره از سه رخ

💎 در این چهره سه رخ، سطوح اولیه و تخت زغالی در کنار روشنی ها قرار گرفته و پس از آن کنتراست و جزئیات بیشتر به همراه موها اضافه می شود.

طراحی از مجسمه

💎 طراحی از مجسمه با مداد، نیازمند به کارگیری سایه های لطیف و نیم خاکستری های روشن است. می توان با تیره کرده پس زمینه، به طراحی جلوه داد.

طراحی چهره پیرمرد

💎 در این طراحی از صورت یک پیرمرد، با شیوه ساخت و ساز از کمرنگ به پر رنگ کار می شود و سفیدی های کاغذ به عنوان نور از ابتدا نگه داشته می شود.

نکاتی مهم درباره نقاشی سیاه قلم

1) هرگز پیش از سایه پردازی از پاکن به منظور پاک کردن استفاده نکنید. پاکن زدن طراحی را لک خواهد کرد.
2) پیش از کار، دست های خود را بشویید و از دست کشیدن روی مقوای سیاه قلم پرهیز کنید.
3) تنها از تصاویر با کیفیت و پر کنتراست برای این منظور استفاده کنید.
4) برای سطوح بزرگ، از قلم موی بزرگ استفاده کنید.

مطالب مرتبط با طراحی چهره:

آموزش طراحی چهره

طراحی چهره ساده

طراحی چهره دختر به صورت گام به گام